Odpowiedzią na problemy związane z jakością powietrza i energooszczędnością budynków jest wentylacja, której działanie nie będzie uzależnione od warunków atmosferycznych i która zimą nie będzie wyrzucała ciepłego powietrza przez kominy. Taką wentylacją jest rekuperacja czyli zrównoważona wentylacja mechaniczna nawiewno-wywiewna z odzyskiem ciepła.
Rekuperacja poradnik – informacje ogólne, rekuperacja dla niezdecydowanych oraz porady o rekuperacji dla zdecydowanych
Czy wiesz, że:
Pobierz poradnik o rekuperacji w wersji PDF i otrzymaj bonusowy rozdział, w którym w przejrzysty sposób poznasz 22 powody, dla których warto mieć rekuperację.
Rekuperacja jest zaawansowanym i najtańszym sposobem wentylacji budynków. Jest to mechaniczna zrównoważona wentylacja nawiewno-wywiewna z dodatkową funkcją odzysku ciepła.
Rekuperator ciepła – urządzenie systemu rekuperacji. Inaczej jest to centrala wentylacyjna, a krócej: rekuperator, którego centrum stanowi wymiennik ciepła. W zależności od rodzaju wymiennika, rozróżnia się kilka rodzajów rekuperatorów z różnymi stopniami odzysku ciepła (maksymalnie do 95%).
W systemie rekuperacji powietrze zasysane jest z zewnątrz poprzez czerpnię (otwór w ścianie zewnętrznej), następnie kanałami wentylacyjnymi wchodzi do rekuperatora, gdzie przechodzi przez wymiennik ciepła, w którym odbiera energię z powietrza wywiewanego z pomieszczeń.
Następnie powietrze to jest nawiewane do budynku do pomieszczeń takich jak salon, sypialnia czy gabinet.
Na rysunku na czerwono oznaczono punkty wywiewne (anemostaty wywiewne), a na niebiesko nawiewne.
Warto wiedzieć, że rekuperacja nie zastępuje systemu grzewczego, co oznacza, że każdy budynek wyposażony w rekuperację, musi i tak posiadać niezależny system grzewczy: piec gazowy, ogrzewanie elektryczne, pompę ciepła, ogrzewanie nadmuchowe, kominkowe, czy inne.
W systemie rekuperacji powietrze, które jest nawiewane do domu, jest filtrowane. Zanim trafi do pomieszczeń, przechodzi przez filtry umieszczone wewnątrz rekuperatora przy wymienniku, które oczyszczają nawiewane powietrze zatrzymując większość zanieczyszczeń, takich jak insekty, pył i kurz. Do wyboru są rożne klasy filtracji: podstawowe, średni i zaawansowane. Więcej o filtrach powietrza.
Ponieważ nie wspomagana niczym wentylacja grawitacyjna nie działa, jak powinna. A jeżeli jest wspomagana (nawiewniki w oknach, napowietrzaki, rozszczelnienia, nasady kominowe, kratki wyciągowe, etc.) – straty energetyczne/ucieczka ciepła/marnotrawstwo energii w budynku wentylowanym grawitacyjnie w miesiącach od września do kwietnia są bardzo wysokie. Wentylacja grawitacyjna dyskwalifikuje budynek jako budynek energooszczędny.
Prawidłowe funkcjonowanie wentylacji grawitacyjnej uzależnione jest od wielu czynników, między innymi od warunków pogodowych. Wentylacja grawitacyjna powinna być wspomagana w okresach, gdy nie ma wiatru, a temperatura na zewnątrz wynosi powyżej 12°C (czytaj więcej nt. prawidłowo zaprojektowanej wentylacji grawitacyjnej w domu jednorodzinnym).
Wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła już od wielu lat stosowana jest w domach w Niemczech, Holandii i całej Skandynawii (Szwecja, Norwegia, Dania), gdzie stanowi swego rodzaju standardowe rozwiązanie w niemal każdym domu. Wieloletnie doświadczenia z tych krajów zostają teraz przeniesione również do Polski. Pierwszym krokiem w tym kierunku jest prowadzony przez NFOŚiGW program dopłat do rekuperacji „Czyste powietrze”, który potrwa do 2029 r. Więcej o dopłatach do rekuperacji tutaj.
Rekuperację można wykonać w każdym domu: małym, a nawet bardzo małym (30m²), dużym, a nawet ogromnym (1000m²), średnim, parterowym, piętrowym, starym, nowym, drewnianym, kontenerowym, ogrzewanym gazem lub słomą, pompą ciepła lub kominkiem. Diabeł jak zwykle tkwi w szczegółach… Wydawałoby się, że najłatwiej jest zaprojektować i wykonać system rekuperacji w domu parterowym, tj. w domu bez poddasza użytkowego. Wtedy całe poddasze nieużytkowe spożytkować można na rozprowadzenie kanałów wentylacyjnych, które przez strop wchodzić będą do pomieszczeń na parterze.
Nie trzeba wtedy liczyć się z koniecznością wykonania jakiejkolwiek zabudowy: tylko przejścia przez sufit. Teoretycznie.
W praktyce bowiem wykonanie rekuperacji w domu parterowym może być trudniejsze i bardziej kosztowne. Przede wszystkim dlatego, że dom parterowy wymaga położenia większej ilości metrów bieżących instalacji, po drugie dlatego, że zaprojektowanie i wykonanie stosunkowo długiej instalacji wymagać będzie dużej wiedzy fachowej i kunsztu inżynierskiego.
Szczególnie jeśli chodzi o uzyskanie wymaganej ilości powietrza na końcówkach długich odcinków instalacji, co z kolei bezpośrednio związane jest z prawidłowym wentylowaniem pomieszczenia.
Zdarza się, że dla najtańszych instalacji na rynku do dyspozycji są jeszcze okrągłe przewody miękkie, tzw. fleksy; zbudowanie całości instalacji wentylacyjnej na fleksach to zdecydowany przeżytek i żaden szanujący się instalator ani tego nie proponuje klientom, ani nie wykonuje; miękkie, pozbawione jakiejkolwiek możliwości wyczyszczenia, narażone na ogromne ryzyko uszkodzenia podczas kładzenia instalacji oraz na powstanie zagięć, co upośledza transport powietrza; jest to po prostu nieco tylko grubsza folia aluminiowa, w którą na co dzień pakujemy kanapki, z odrobioną wełny mineralnej jako izolacją. Miękkie przewody wentylacyjne, tzw. fleksy zdecydowanie odradzamy.
Okrągłe kanały sztywne stalowe, tzw. spiro. Gwarantują zachowanie dokładnej trasy prowadzenia instalacji i zachowania nienaruszonych średnic, eliminują właściwie w 100% ryzyko powstania uszkodzeń podczas montażu; zaizolowane warstwą wełny mineralnej stanowią doskonały materiał do budowy instalacji wentylacyjnych; dają się wyczyścić i umożliwiają wykonanie rewizji: dostępu do wnętrza kanału; ich duże średnice: od 80 do 350 mm mogą stanowić wyzwanie dla niedoświadczonej firmy instalacyjnej, która z uwagi na brak umiejętności dostosowania odpowiedniej średnicy kanału, wybierze jeden rozmiar dla całej instalacji, co prawie zawsze oznacza nieodpowiedni stopień zwentylowania pomieszczeń i ostateczny brak komfortu klimatycznego; z kanałami ze stali jest jeszcze jeden problem: trzeba umiejętnie zaprojektować trasy ich prowadzenia, by zminimalizować konieczność zabudowy g-k czy wykonywania sufitów podwieszanych
Polietylenowe przewody wentylacyjne: zdobywają coraz więcej zwolenników; dzięki niewielkim średnicom: 64mm i sztywnej konstrukcji można je całkowicie schować w przegrodach budowlanych: tynkach, ścianie, w stropie; nie wymagają praktycznie żadnych kompromisów architektonicznych: są zupełnie niewidoczne; higieniczne, trwałe i odporne na jakiekolwiek uszkodzenia; te najlepszej jakości posiadają najwyższą klasę szczelności D i – co bardzo ważne – są wykonane w całości z polietylenu.
Prawidłowo wykonana instalacja z kanałów stalowych (Spiro) lub nowoczesnych przewodów polietylenowych (PE) ma niemal identyczną trwałość i wartość. Dodatkowo przewody polietylenowe od wewnątrz pokryte są antybakteryjną warstwą ochronną, co sprawia, że na ich powierzchni zbiera się mniej bakterii niż na stali.
Wybierając rodzaj instalacji należy również wziąć pod uwagę zamiar całkowitego ukrycia instalacji. Przy wyborze nowoczesnych przewodów polietylenowych nie ma ryzyka, że trzeba będzie wykonać ewentualną zabudowę kanałów (stalowych). Reszta praktycznie nie ma znaczenia: oba materiały są tak samo wytrzymałe i tak samo dedykowane do budowy trwałej instalacji wentylacyjnej, którą za 12-15 lat skutecznie można wyczyścić bez narażenia się na jakiekolwiek ryzyko uszkodzenia kanałów.
W przypadku domu z poddaszem użytkowym kanały muszą zostać przeprowadzone z poddasza nieużytkowego (najczęściej), przez pomieszczenia na I piętrze do pomieszczeń na parterze. W przypadku tradycyjnych kanałów stalowych wiąże się to najczęściej z koniecznością wykonania zabudowy z płyt gipsowo-kartonowych oraz z wykonaniem sufitów podwieszanych na parterze.
Zabudowa na parterze może być również jednak częściowa, która jednocześnie posłuży do ciekawej aranżacji sufitu i schowania w niej oświetlenia. Doświadczona, dobra firma montażowa potrafi tak zoptymalizować trasy prowadzenia kanałów wentylacyjnych, że zabudowa będzie jedynie symboliczna (tylko w jednym, dwóch pomieszczeniach, np. w łazienkach, czy garderobie) lub wręcz nie będzie jej wcale.
Sufity podwieszane służące do ciekawej aranżacji przestrzeni posłużyły w tym domu również do schowania kanałów wentylacyjnych.
Wyzwaniem może być zaplanowanie instalacji w domu z dachem płaskim: tu nie ma bowiem miejsca na ukrycie kanałów. Budując taki dom dobrze jest – zarówno do przygotowania projektu systemu, jak i do wykonania samej instalacji – zatrudnić doświadczoną firmę instalacyjną z zapleczem inżynierskim, która maksymalnie zoptymalizuje trasy prowadzenia kanałów tak, by zabudowa występowała okazjonalnie, lub by nie było jej wcale.
Kanały wentylacyjne schodzące z poddasza nieużytkowego, przez pomieszczenia na I kondygnacji do pomieszczeń na parterze zabudowuje się najczęściej płytą gipsowo-kartonową. Tu znowu ważne jest doświadczenie projektanta systemu rekuperacji, który będzie potrafił tak je dobrać i poprowadzić, że będą miały na tyle niewielkie średnice oraz będą schodzić w takich miejscach, że będą praktycznie niezauważalne – patrz zdjęcie poniżej.
Dla inwestorów, dla których istotne jest schowanie absolutnie wszystkich kanałów wentylacyjnych, których trasy przebiegają na obszarze przestrzeni zamieszkanej, istnieje jeszcze druga możliwość: system dystrybucji powietrza oparty na nowoczesnych przewodach polietylenowych, które całkowicie chowa się w przegrodach budowlanych: ścianach, stropach czy posadzkach. Średnice takich przewodów wynoszą zaledwie 90 mm i 63 mm. Więcej o nowoczesnych przewodach wentylacyjnych w kolejnym rozdziale.
Instalacja wykonana w systemie NeoFlex®GOLD z wysokiej jakości przetworzonego polietylenu o średnicy 64 mm pozwala na zalanie instalacji rekuperacji w posadzce
Przy budowie domu warto wziąć pod uwagę rekuperatory, które zapewniają najwyższy odzysk energii, więc rekuperatory z wymiennikami przeciwprądowymi lub obrotowymi. Ich sprawność nie jest mniejsza niż 80%, co ma znaczący wpływ na koszty ogrzewania budynku. O rodzaju rekuperatora decyduje wymiennik ciepła, od którego zależy efektywność odzysku ciepła. Wymiennik najczęściej zbudowany jest z tworzywa sztucznego lub z aluminium.
Zasada działania wymiennika płytowego (krzyżowego lub przeciwprądowego) polega na przepływie ciepłego i zimnego powietrza wąskimi przylegającymi do siebie kanalikami, dzięki czemu dochodzi do wymiany energii cieplnej między powietrzem nawiewanym do pomieszczeń a wyciąganym z nich. W wymiennikach obrotowych dochodzi do zjawiska tzw. akumulacji energii, która – dzięki wolnemu obrotowi wymiennika – oddawana jest do powietrza nawiewanego.
Warto zwrócić uwagę na to, czy urządzenie posiada: automatyczny bypass, izolację, łatwy dostęp do modułu z filtrami, system antyzamrożeniowy, możliwość podłączenia gwc, zabezpieczenie kominowe, nagrzewnicę wstępną, atest higieniczny, silniki na prąd stały EC i czytelny, funkcjonalny sterownik z możliwością programowania pracy urządzenia, serwis na terenie Polski. Sprawdź również klasę energetyczną rekuperatora i jego zgodność z unijnymi normami energetycznymi.
Instalacja rekuperacji po montażu jest niewidoczna – jak pozostałe instalacje w domu: wodna czy elektryczna. Rekuperator umiejscowiony jest w garażu, na poddaszu, w pralni lub innym pomieszczeniu gospodarczym. Punkty nawiewne i wywiewne umieszczone są w suficie lub w ścianie – są niemal niewidoczne. Sterownik rekuperatora pozostaje dyskretnie umiejscowiony na ścianie, w miejscu wybranym przez inwestora: rekuperacji w domu nie widać.
Rekuperację czuć. Świeże, czyste powietrze ciągle i wciąż przez całą dobę dostarczane jest do pomieszczeń. Identyczna jego ilość powietrza jest usuwana za pomocą anemostatów wywiewnych.
Świeżość bez otwierania okien (choć okna oczywiście otwierać można!), w dzień i w nocy. Uważa się, że to podstawowa korzyść z rekuperacji. Druga to oszczędności na ogrzewaniu: do 50% w okresie grzewczym, ponieważ rekuperator odzyskuje wytworzone ciepło i przekazuje je do powietrza nawiewanego.
Temperatura świeżego powietrza czerpanego z zewnątrz: minus 11,5°C. Po przejściu przez rekuperator to samo powietrze ma już temperaturę plus 17°C.
Jedynym widocznym na zewnątrz budynku elementem zamontowanego systemu rekuperacji jest czerpnia i wyrzutnia. Są to dwa oddalone od siebie niezależne otwory w ścianie budynku. Ich średnica wynosi 250 lub 315 mm. Przez czerpnię powietrze jest zaciągane do rekuperatora, przez wyrzutnię powietrze jest usuwane. Najczęściej oba otwory usytuowane są w bocznej ścianie budynku.
Standardowa czerpnia i wyrzutnia systemu rekuperacji.
Czerpnia/wyrzutnia Luna: ciekawy kształt z dodatkowym okapnikiem chroniącym elewację przed powstawaniem zacieków od deszczu.
W domu z rekuperacją nie buduje się wszystkich kominów wentylacyjnych, które dom musiałby posiadać, gdyby miał wentylację grawitacyjną. Ich ilość udaje się ograniczyć z dwóch – trzech do jednego. Oznacza to duże oszczędności uzależnione od cen poszczególnych elementów kominowych. Na kominach, kominkach dachowych i mikrowentylacji w oknach – również połaciowych – oszczędności mogą sięgać nawet 15 tys. zł. Gdy w domu nie ma kominka, a system grzewczy nie wymaga odprowadzenia spalin, np. przy pompie ciepła lub ogrzewaniu elektrycznym, dom wcale kominów nie ma.
Gdy system rekuperacji jest dobrze zaprojektowany, prawidłowo wykonany i wyregulowany zgodnie z projektem – z właściwie umiejscowionym rekuperatorem oraz z rekuperatorem dobrej jakości i wystarczającej dla danego domu mocy, jest niesłyszalny zarówno w dzień, jak i w nocy.
Energooszczędny dom z pompą ciepła i rekuperacją nie posiada w ogóle kominów.
Owszem, dźwięk przepływu powietrza w kanałach generuje niemal niesłyszalny szum. Szum ten zaliczany jest do rodzaju tzw. „white noise”, czyli białego hałasu, który raczej uspokaja i wycisza, niż przeszkadza.
Nasilenie tego dźwięku porównać można czasami do lekkiego szmeru przepływającej w grzejnikach wody. Zależy ono również od tego, na którym biegu pracuje rekuperator: Na trybie nieobecności i na biegu I nie słychać nic, na II również jest cicho i nie słychać dźwięku przepływającego powietrza.
Na biegu III, który służy do czasowego intensywnego przewietrzenia pomieszczeń (np. po kąpieli, czy przypalonym bigosie), słychać szum, jednak z biegu tego nie należy korzystać w normalnym trybie użytkowania domu, a jedynie w określonych, krótkich okresach czasu. Dźwięk rekuperacji z powodzeniem zagłusza w tym przypadku włączony okap kuchenny.
W domu z rekuperacją panuje trudny do przecenienia klimat permanentnej świeżości. Nic dziwnego: powietrze jest wymieniane non-stop, co oznacza, że cały czas oddycha się świeżym, zewnętrznym powietrzem, co ma niebagatelny wpływ na zdrowie i samopoczucie. Nawiewno-wywiewna wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła zdecydowanie podnosi komfort życia mieszkańców.
W domach z wentylacją grawitacyjną, przy zamkniętych oknach, po kilku godzinach snu, jakość powietrza zdecydowanie się pogarsza. W pomieszczeniu sypialni stężenie dwutlenku węgla już około 3 w nocy przekracza wartość 2500 ppm!* Obrazuje to wykres 1.
*ppm to skrót od: parts per milion; jest to światowa jednostka stężenia gazu w powietrzu: poziom komfortu określany jest na maksymalnie 650 ppm
Badanie wykonano w dwóch bardzo zbliżonych warunkach we wrześniu 2013 r. W obu wykresach poziom dwutlenku węgla oznaczony jest niebieską linią.
Wykres 1 pokazuje start z pozycji około 1000 ppm i stały wzrost stężenia CO₂ w pomieszczeniu aż do około 2800 ppm. Warto zwrócić uwagę na rosnący w ciągu całej nocy poziom wilgoci w powietrzu (kolor zielony)
Wykres 2 pokazuje start z pozycji około 900 ppm i utrzymanie się stężenia CO₂ na tym samym poziomie w pomieszczeniu przez całą noc aż do 7 rano. Na podobnie stałym poziomie pozostaje poziom wilgoci w powietrzu (kolor zielony).
W zamkniętych pomieszczeniach przebywamy znakomitą większość naszego życia. Praca – co najmniej 8 h, potem szybko do samochodu, tramwaju, autobusu i do domu – by tam spędzić wieczór i całą noc. Nawet, gdyby dodać do tego codzienny godzinny spacer i pracę w ogródku, w zamkniętych pomieszczeniach spędzamy ponad 20 godzin na dobę! Czy często zastanawiamy się, jakiej jakości jest powietrze, którym wtedy oddychamy?
Najczęściej nasycone dwutlenkiem węgla, z dużym poziomem wilgoci, kurzu i innych alergenów, których… nie czujemy. Powietrze bowiem, w odróżnieniu od wody i pożywienia, jest najsłabiej przez człowieka percepowane.
Być może dlatego, że go nie widać, nie można nadać mu atrakcyjnej formy ani koloru, nie można go wypić ani posmakować, wysokiej jakości czyste powietrze najczęściej też nie pachnie.
To jednak od niego przede wszystkim zależy dobre samopoczucie i zdrowie człowieka. Na zdjęciu roztocze kurzu domowego (łac. Acari). Posiada aparat gębowy przystosowany do gryzienia lub ssania (również krwi).
Zanieczyszczone powietrze może być bardzo niebezpieczne, gdyż zawarte w powietrzu bakterie, wirusy, roztocza, pleśnie, grzyby oraz toksyny przedostają się do organizmu podczas oddychania i mogą być przyczyną powstawania wielu schorzeń w obrębie układu oddechowego, np. bardzo niebezpiecznych alergii. Stąd już bardzo blisko do złego samopoczucia: senności, bólu głowy, drażliwości, zmęczenia, przeziębień, chorób, bezsenności i całej listy innych dolegliwości.
Powietrze w pomieszczeniach jest 8-10 razy bardziej zanieczyszczone niż powietrze na zewnątrz. Jedynym ratunkiem na pozbycie się zanieczyszczonego powietrza z domu jest regularne wietrzenie pomieszczeń. Najczęściej jednak tego unikamy, szczególnie zimą, słusznie zresztą obawiając się przeziębień oraz podwyższonych rachunków za ogrzewanie. Latem również nie jest lepiej, szczególnie, gdy w pomieszczeniu jest klimatyzacja, która daje tylko złudne wrażenie świeżości. Chłodzone powietrze krąży bowiem w obiegu zamkniętym przy szczelnie zamkniętych oknach! Wystarczy sobie wyobrazić, jakie po 6-8 h pracy jest w nim stężenie dwutlenku węgla.
Brak prawidłowej wentylacji pomieszczeń prowadzić może również do zaawansowanego rozkwitu pleśni i grzyba na ścianach. Wtedy ratunku już nie ma: trzeba zrobić generalny remont.
Wybudowanie w obecnych czasach domu z wentylacją grawitacyjną porównać można do… zakupu pralki „Frania” zamiast nowoczesnego automatu (tak, tak, „Franię” wciąż można kupić!). Nie kosztuje dużo i… pierze. To tak samo jak z wentylacją grawitacyjną: kiedyś się sprawdzała, nie kosztuje dużo (pozornie) i też wentyluje (najbardziej zimą). Tyle, że zarówno „Frania”, jak i wentylacja grawitacyjna działają przestarzale!
Dawno też przestały dostatecznie dobrze spełniać swoje zadanie i nie nadają się do nowoczesnego, energooszczędnego domu. Wentylacja grawitacyjna działa, ale nie zawsze tak, jak powinna: najmocniej wentyluje zimą wyciągając z domu wytworzone przez system grzewczy ciepło, natomiast niemal wcale nie działa latem. Niby można otworzyć okna, by przewietrzyć, ale nie robimy tego za często, bo hałas, komary, złodzieje i przeciągi. Po prostu: zakup „Frani” i wentylacji grawitacyjnej w dzisiejszych czasach jest całkowicie pozbawiony sensu!
Tak samo, jak bez sensu jest rezygnacja z montażu rekuperacji w nowym, energooszczędnym budynku. Tym bardziej, że dom buduje się przecież na lata, a za kilka lat rekuperacja będzie już standardem – o ile nie obowiązkiem – w każdym domu.
Specjaliści z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej wydając w roku 2013 obszerny dokument dotyczący wymagań technologicznych zastosowanych podczas budowy domu spełniającego kryteria programu dopłat (więc energooszczędnego lub pasywnego) oszacowali, że straty ciepła przez otwory wentylacyjne sięgać mogą nawet 56% strat energii cieplnej domu ogółem!
Oznacza to, że montując rekuperację, straty te zostaną wyeliminowane przy jednoczesnym wysokim komforcie klimatycznym.
To dlatego rekuperacja stała się obowiązkowym elementem każdego domu zakwalifikowanego do programu dopłat. Bez niej nie ma po prostu energooszczędnego i komfortowego domu.
Nawiewno-wywiewna wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła ma wiele korzyści. Oszczędności na ogrzewaniu, jakie można uzyskać dzięki rekuperacji to dopiero jedna strona medalu: dużo większym dobrodziejstwem posiadania rekuperacji jest stale wymieniane i filtrowane powietrze z niską zawartością dwutlenku węgla – podstawowy element zdrowego domu.
Zanieczyszczenie powietrza wewnątrz pomieszczeń określane jest przez Ministerstwo Środowiska jako zawartość w powietrzu pomieszczeń zamkniętych zanieczyszczeń fizycznych, chemicznych i biologicznych, które naturalnie nie występują w powietrzu zewnętrznym.
Stopień tych zanieczyszczeń tylko pośrednio zależny jest od jakości powietrza zewnętrznego. W głównej mierze odpowiedzialne za niego są substancje emitowane przez wyposażenie domowe (meble, wykładziny, okna), chemię domową (farby, środki do czyszczenia) oraz ludzi – głównych „producentów” dwutlenku węgla oraz wilgoci w zamkniętych pomieszczeniach. Do podstawowych składowych zanieczyszczeń powietrza wewnętrznego należą: dym tytoniowy, radon, gazy, chemikalia, dwutlenek węgla, wilgoć oraz alergeny, czyli kurz z całym jego wszechświatem: roztoczami, bakteriami, wirusami, a także zarodnikami pleśni i grzybów.
Dwutlenek węgla uważa się za podstępny rodzaj zanieczyszczenia. Jest on ubocznym produktem spalania i oddychania ludzi. W temperaturze pokojowej gaz ten jest bezbarwny i bezwonny, a jego wysokie stężenie odbierane jest jako uczucie zaduchu w pomieszczeniu. Przy minimalnym przekroczeniu stężenia CO2 w pomieszczeniach, człowiek staje się senny, często do objawów dołącza się ból głowy, nudności i ogólne złe samopoczucie. Przy maksymalnym stężeniu tego gazu dochodzi do nieodwracalnego niedotlenienia mózgu i śmierci.
Jakość powietrza w pomieszczeniach jest kilkukrotnie gorsza niż jakość powietrza na zewnątrz, co jest niezaprzeczalnym dowodem na brak dostatecznej wentylacji w budynkach. Stąd już bardzo niedaleko do nasilającego się w ostatnich latach zjawiska Syndromu Chorego Budynku – Sick Building Syndrome. Syndrom ten pojawia się wszędzie tam, gdzie w wyniku zastosowanych nowoczesnych technologii (szczelne ściany, okna, klimatyzacja w zamkniętym obiegu powietrza) doszło do znacznego pogorszenia jakości powietrza wewnętrznego.
Przyjmuje się, że w zamkniętych pomieszczeniach człowiek spędza 90% swojego życia.
„Podejmowanie z pozoru mało istotnych działań, takich jak wentylowanie zamkniętych pomieszczeń, może przyczynić się do poprawy jakości otaczającego nas powietrza – mówi Erik Lebert z Krajowego Instytutu ds. Zdrowia Publicznego i Środowiska (RIVM) w Holandii. Jednak niektóre z działań, które podejmujemy w dobrej wierze, mogą w rzeczywistości wywierać negatywne skutki. Pomieszczenia należy wentylować, ale należy też zachować przy tym umiar, ponieważ tego rodzaju działania prowadzą do znacznej utraty energii. Prowadzi to do konieczności ponownego ogrzania pomieszczenia i zużycia dodatkowej ilości paliw kopalnych, a tym samym do wygenerowania dodatkowych zanieczyszczeń powietrza”.
Rekuperacja jest odpowiedzią na ten apel: efektywne wentylowanie bez strat energii.
Montaż rekuperacji stwarza inwestorowi dodatkowe możliwości podwyższenia jakości powietrza wewnętrznego. Należą do nich:
Gruntowy wymiennik ciepła spełnia dwie funkcje: wstępnie podgrzewa powietrze zimą oraz schładza je latem. Na zdjęciu zamontowany gruntowy wymiennik ciepła (z lewej) z rekuperatorem AERISnext 350 (z prawej).
Robi to zanim jeszcze powietrze trafi do rekuperatora – stanowi więc dla systemu rekuperacji z jednej strony dodatkową ochronę antyzamrożeniową (oprócz nagrzewnicy wstępnej, w którą w standardzie wyposażony być powinien każdy rekuperator), z drugiej zaś podnosi komfort klimatyczny latem, dodatkowo schładzając nawiewane powietrze. Więcej o gwc.
Ten nowoczesny i niezwykle skuteczny modułowy filtr powietrza umieszczony jest na kanale transportującym
świeże powietrze z zewnątrz do domu. Znajduje się on za rekuperatorem, co sprawia, że powietrze filtrowane jest podwójnie: raz w filtrach rekuperatora, drugi raz w filtrze. ALPHAclear oczyszcza nawiewane powietrze ze wszystkich szkodliwych substancji, w tym ze smogu.
Oczyszcza ono powietrze z cząsteczek zawieszonych smogu i kurzu, roztoczy, wirusów oraz bakterii, przy czym oczywiście zupełnie go nie wyjaławia.
Dba także o czystość w samych kanałach wentylacyjnych. Dodatkowo również wzbogaca nawiewane powietrze w korzystne dla człowieka jony ujemne. Po zastosowaniu dodatkowego filtra węglowego eliminuje z powietrza jakiejkolwiek zapachy. Więcej o ALPHAclear.
Każda efektywna wentylacja pomieszczeń może nieco przesuszać powietrze w pomieszczeniach. Dla osób wrażliwych na parametr wilgotności, polecany jest montaż energooszczędnego, w pełni automatycznego, bezgłośnego i bezpiecznego nawilżacza powietrza. Jego zadaniem jest zwiększenie wilgotności powietrza nawiewanego.
Urządzenie to działa całkowicie niezależnie od centrali wentylacyjnej. Włącza się, gdy bezwzględna wilgotność powietrza zewnętrznego ma zbyt niski poziom oraz gdy temperatura zewnętrzna spadnie poniżej 12°C.
Wbudowana w urządzenie modulowana nagrzewnica elektryczna zapewnia utrzymanie temperatury powietrza na komfortowym poziomie. Urządzenie podłączone jest bezpośrednio do sieci wodociągowej. Nie wymaga stosowania wody demineralizowanej.
Nawilżacz powietrza NUBO utrzymuje pożądany, stały poziom wilgotności powietrza. Kolejnym sposobem na wyeliminowanie problemu z niską wilgotnością jest zakup rekuperatora z przeciwprądowym wymiennikiem entalpicznym, czyli takim, który oprócz ciepła odzyskuje wilgoć.
Taki rekuperator różni się od „zwykłego” materiałem, z jakiego został wykonany wymiennik. Opcję z wymiennikiem entalpicznym posiadają wszystkie rekuperatory AERISnext. Rekuperator entalpiczny nie wytwarza wilgoci samodzielnie, a odzyskuje ją z powietrza wyciąganego z pomieszczeń.
Wymiennik taki przekazuje około 60% wilgoci z powietrza usuwanego z budynku (odzysk wilgoci odbywa się z łazienek, kuchni czy pralni) do powietrza wchodzącego. Inny rodzaj rekuperatorów: z wymiennikiem obrotowym również skutecznie odzyskuje wilgoć z powietrza wywiewanego. Więcej o wymienniku entalpicznym
Wybierz:
Oba te sposoby gwarantują zachowanie właściwej trasy prowadzenia instalacji, minimalne opory z pełną kontrolą przepływu powietrza oraz możliwość inspekcji (sprawdzenia) czystości kanałów i wyczyszczenia instalacji za 12-15 lat. Pamiętaj, że przewody, z których wykonana jest instalacja to „tylko” około 15% sukcesu. Pozostałe to:
Bez tego nie pomoże ani super rekuperator, ani super instalacja…
Rekuperacja funkcjonuje praktycznie bez żadnej ingerencji ze strony użytkownika. Gdy sterownik zaprogramowany zostanie w automatycznym trybie pracy, dostosowuje moc pracy rekuperatora do indywidualnych wymagań mieszkańców. By-pass i nagrzewnica wstępna, która jest elementem systemu antyzamrożeniowego działa automatycznie. Jedyną rzeczą, o jakiej należy pamiętać, to regularna wymiana filtrów i coroczne przeglądy serwisowe.
Decydując się jednak na montaż systemu z rekuperatorem, pamiętajmy, że:
Dom pasywny w Niemczech – oczywiście bez kominów i z rekuperacją.
W domu z piecem gazowym, kominkiem i rekuperacją komin jest jeden lub najwyżej dwa – ostatecznie wynika to z układu pomieszczeń.
Przy zastosowaniu systemu rekuperacji, kominy wentylacyjne są zbędne. W zależności od zastosowanego w domu typu systemu grzewczego należy jedynie zadbać o odpowiednią wentylację pomieszczenia kotłowni.
Garaż musi zostać również wyposażony w niezależny system wentylacyjny, zgodnie z przepisami dotyczącymi wentylacji garaży. Najczęściej w tych pomieszczeniach Rekuperatory.pl zalecają wykonanie wentylacji grawitacyjnej. W przypadku domów wyposażonych w kominek lub np. piec gazowy, należy również wykonać kominy spalinowe.
W domu, który posiada rekuperację, pompę ciepła i nie posiada kominka, czyli najczęściej w domu niskoenergetycznym (pojęcia tego używamy zamiennie z ‘energooszczędnym’), a szczególnie w domu pasywnym, kominów nie ma w ogóle. Przeczytaj także o kominku w domu z rekuperacją i okapie w domu z rekuperacją.
Nie ma co do tego najmniejszych wątpliwości: projekt to pierwsza i bardzo ważna część prac i to od niego należy zacząć.
Najlepsze firmy wykonujące systemy wentylacyjne z rekuperatorem projekt rekuperacji robią zawsze indywidualnie dla każdego budynku i bezwzględnie później przestrzegają jego wykonania.
Projekt rekuperacji to pierwszy i jeden z najważniejszych kroków na drodze do właściwie działającego systemu. Dobrze wykonany, oparty na rzetelnych obliczeniach inżynierskich projekt rekuperacji to jednak nie wszystko. Przeczytaj, dlaczego.
Cena systemu rekuperacji jest zawsze dla każdego domu wyliczana indywidualnie. Zależy ona w szczególności od metrażu i kubatury domu, ilości i rodzaju pomieszczeń (od tego zależy z kolei ilość punktów nawiewnych i wywiewnych) oraz od ilości pięter.
Na cenę systemu składa się:
Uwzględniając koszty rekuperacji w budżecie inwestycji warto pamiętać, że wykonanie w domu wentylacji jest obowiązkowe, dlatego od ceny systemu rekuperacji należy odjąć potencjalną kwotę, jaką wydać trzeba by było na wentylację grawitacyjną (budowę kanałów wentylacji grawitacyjnej, nawiewniki okienne, napowietrzaki, rozszczelnienia okienne). Czytaj tutaj o aktualnych kosztach montażu systemu rekuperacji.
Na koszty eksploatacyjne systemu rekuperacji składają się: koszty energii elektrycznej, wymiany filtrów i przeglądy serwisowe.
Licząc powyższe koszty warto pamiętać o drugiej stronie medalu, tj. o oszczędnościach, jakie uzyskamy dzięki rekuperacji. Zaoszczędzimy na pewno na kosztach ogrzewania budynku – nawet do 50%. Realna kwota oszczędności zależy od stopnia szczelności budynku (izolacja ścian, klasa okien) oraz od rodzaju systemu grzewczego.
Działanie rekuperacji odbywa się praktycznie bezobsługowo. Instalator, który uruchamia system nie tylko sprawdza, czy w pomieszczeniach zachowane zostały zaprojektowane krotności wymian powietrza, ale programuje – wspólnie z użytkownikiem – sterownik rekuperatora. Od tej pory system działa w trybie automatycznym i nie ma konieczności dokonywania w nim jakichkolwiek zmian.
Oczywiście zmiany ustawień są możliwe: do każdego sterownika dołączona być powinna instrukcja obsługi, według której można dokonać zmian. W przypadku sterowników manualnych, nie ma możliwości wgrania programów tygodniowych i zmian dokonuje się ręcznie.
Dom z rekuperacją w większości użytkuje się tak, jakby jej nie było: można otwierać okna i wietrzyć (choć zdecydowanie nie ma takiej potrzeby), można używać okapu kuchennego i palić w kominku. Jest jednak kilka zasad, o których należy pamiętać.
W domu z rekuperacją bezwzględnie trzeba:
Rekuperacji można pomóc działać jeszcze efektywniej poprzez:
Dobrze brać to pod uwagę przy zakupie systemu. Większość producentów rekuperatorów, czy ich krajowych dystrybutorów udziela 24 miesięcznej gwarancji na urządzenie. Po upływie tego czasu – podobnie, jak ma się w przypadku innych urządzeń domowych, np. pieca do centralnego ogrzewania – za każdą naprawę trzeba będzie zapłacić. Przez 2 lata jednak serwisant firmy, w której urządzenie zostało zakupione, ma obowiązek jego nieodpłatnej naprawy. Często początkujący użytkownik systemu z rekuperatorem ma wiele pytań i wątpliwości.
Dobrze jest wybrać firmę, która nie będzie unikała konfrontacji również po podpisaniu umowy i zapłacie, czyli słowem: mieć do niej zaufanie. Oprócz gwarancji na rekuperator, dobre firmy udzielają także gwarancji na prawidłowe funkcjonowanie instalacji wentylacyjnej. Gwarancja taka wynosi z reguły 10 lat, podczas których nie ma prawa nic wydarzyć się z kanałami wentylacyjnymi.
W przypadku użytkowania systemu z rekuperatorem, niezwykle istotną rzeczą jest wykonywanie corocznych przeglądów technicznych całej instalacji oraz regularna wymiana filtrów.
Rekuperatory.pl. Działamy w całej Polsce. Tutaj możesz wypełnić formularz o indywidualną konsultację i wycenę.
