Dom pasywny i energooszczędny
Coraz więcej inwestorów w Polsce interesuje się tematyką domu pasywnego. Na Zachodzie Europy, szczególnie w Niemczech, domy tego typu od dawna cieszą się dużą popularnością ze względu na niewielką różnicę w kosztach budowy (dom pasywny w warunkach niemieckich jest zaledwie o ok. 10% droższy od domu standardowego). W warunkach polskich dom pasywny będzie droższy o nieco ponad 30% ze względu choćby na inne normy dotyczące standardów izolacyjnych budynków. Koszty użytkowania takiego budynku są jednak nieporównywalnie niższe niż budynku standardowego.Co właściwie oznacza określenie dom pasywny?
Ujmując rzecz w kategorii schematów i liczb oraz przyjmując jako dane wyjściowe normy niemieckie, jakie sprecyzowane zostały w europejskim Instytucie Domów Pasywnych w Darmstadt dom uznaje się za pasywny, gdy spełnione są następujące standardy:- wydajny system wentylacji z odzyskiem ciepła (WRG 75%), zgodnie z certyfikatem Instytutu Budownictwa Pasywnego lub wartościami pomiarowymi DIBT pomniejszonymi o 12%)
- niższe zużycie prądu (poniżej 0,45 Wh/m3 dostarczonej objętości powietrza)
- potwierdzona testem ciśnieniowym doskonała szczelność budynku
- izolacja cieplna: współczynnik przenikania ciepła U poniżej 0,15 W/m2K, w przypadku wolnostojących domów jednorodzinnych poniżej 0,10 [W/(m2K)]
- brak mostków termicznych w odniesieniu do wymiaru zewnętrznego
- współczynnik przenikania ciepła szyb U poniżej 0,8 [W/(m2K)] (zgodnie z normą DIN EN 673) przy wysokim stopniu przenikalności energii słonecznej (g?50%, zgodnie z EN 410) tak, aby również w zimie możliwy był uzysk ciepła
- ramy okienne o współczynniku U poniżej 0,8 [W/(m2K)] (zgodnie z normą DIN EN 10007-2)
- minimalne straty ciepła przy przygotowaniu i dystrybucji wody do celów gospodarczych
- wydajne użytkowanie prądu elektrycznego
Dom pasywny – jaki to dom
Nie będziemy tutaj analizować parametrów przenikalności okien ani wyższości jednego typu izolacji nad drugim. Skupimy się na parametrach dotyczących wentylacji. Jak określił to bardzo obrazowo jeden z niemieckich specjalistów: dom przestaje być pasywny w momencie, gdy posiada otwór, a raczej sumę nieszczelności większą niż starego typu dziurka od klucza. Dlatego standardowa wentylacja grawitacyjna połączona z jakimikolwiek nawiewnikami czy rozszczelniaczami okien z góry dyskwalifikuje dom jako pasywny. Dotyczy to również rekuperatorów, czyli central wentylacyjnych z odzyskiem ciepła nie spełniających parametrów szczelności, a jednocześnie sprawności wymaganych dla budownictwa pasywnego. Cała instalacja wentylacyjna musi zostać niezwykle dokładnie uszczelniona, jeśli budynek ma uzyskać certyfikat pasywności.Kominek w domu pasywnym
Dodatkowym źródłem ciepła w domu pasywnym nie może być niestety tradycyjny kominek ze względu na konieczność doprowadzenia powietrza do komory spalania oraz odprowadzenia spalin przez przewód kominowy, będący jednocześnie otworem likwidującym szczelność budynku oraz powodującym stałą ucieczkę ciepła – zgodnie z prawami fizyki. Miłośnicy ognia kominkowego muszą niestety obejść się smakiem lub zainwestować w kominek holograficzny lub elektryczny nie wymagający wykonania przewodu kominowego. Instalacja kominka w domu pasywnym jest jednak możliwa, choć wymaga trochę wysiłku. Również z uwagi na to, że emitowane przez szybę i kratkę ciepło w stosunkowo krótkim czasie spowodowałoby znaczny (nawet powyżej 28 stopni C) wzrost temperatury wewnątrz budynku. Konieczne jest więc wykonanie kominka o odpowiedniej budowie, która w znaczny sposób ograniczyłaby emisję ciepła do pomieszczenia.Tradycyjnie wykonany kominek dyskwalifikuje dom jako pasywny – jest zbyt dużym źródłem ciepła oraz wymusza nieszczelności.
Rekuperacja w domu pasywnym
Dom pasywny musi być wyposażony w system wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła – rekuperację. Niestety, nie każdy system rekuperacji spełni warunki budownictwa pasywnego. Jeśli choć niewielki fragment kanałów wentylacyjnych pozbawiony zostanie izolacji, automatycznie w tym miejscu stworzony zostanie mostek termiczny dyskwalifikujący taki system jako element domu pasywnego.Na co zwrócić uwagę przy rekuperacji w domu pasywnym
Brak doskonałej szczelności układu, np. w miejscu połączeń kształtek wentylacyjnych czy zastosowanie rekuperatora o zbyt niskiej sprawności również zdyskwalifikuje dom przed uzyskaniem certyfikatu.Zgodnie z parametrami Instytutu Domów Pasywnych wyposażony w dodatkową nagrzewnicę elektryczną rekuperator, taki, którego wentylatory zużyją więcej niż 0,45W na 1m3 dostarczonego powietrza, rekuperator nie posiadający doskonałej warstwy izolacyjnej zabezpieczającej przed powstaniem mostków powietrznych w jego obudowie oraz rekuperator o minimalnej (uwaga: nie mylić z maksymalną sprawnością deklarowaną przez producenta!) sprawności poniżej 87% (wspomniana już na początku sprawność minimalna 75% + 12%) nigdy nie znajdzie zastosowania w budownictwie pasywnym.Olbrzymie znaczenie ma jakość wykonania instalacji wentylacyjnej oraz dbałość o doskonałą izolację. Szczególnie ważne jest dokładne zaizolowanie okolic czerpni i wyrzutni, ze względu na duże prawdopodobieństwo powstania w tych miejscach mostków termicznych. Zobacz przykładowe domy z projektem rekuperacji.