System rekuperacji przez wielu uznawany jest za jedno z kluczowych rozwiązań nowoczesnego budownictwa energooszczędnego. Rekuperacja zapewnia nie tylko świeże powietrze, ale daje też oszczędności na ogrzewaniu. Jednak jak każde urządzenie mechaniczne, rekuperator może ulec awarii. Wymaga także konserwacji.
Jakie są najczęstsze problemy z rekuperacją, jak je diagnozować i skutecznie rozwiązywać? Artykuł kierujemy do właścicieli domów jednorodzinnych, instalatorów oraz użytkowników systemów rekuperacyjnych. Znajdziesz tu zarówno przyczyny problemów, jak i możliwe działania naprawcze.Warto pamiętać, że szybka reakcja może zapobiec poważniejszym konsekwencjom.
Nieprawidłowo działająca wentylacja wpływa nie tylko na komfort, ale i na zdrowie domowników. Objawy często są subtelne i rozwijają się stopniowo. Z tego względu regularna kontrola systemu to najlepszy sposób na utrzymanie jego sprawności.
Czasami wystarczy drobna korekta ustawień, by przywrócić pełną funkcjonalność. W innych przypadkach konieczna będzie pomoc profesjonalisty.
Jednym z najczęściej zgłaszanych problemów jest całkowity brak reakcji urządzenia lub jego przerywana praca. Może to świadczyć o przerwie w dostawie prądu, uszkodzeniu sterownika, błędzie komunikacyjnym lub awarii zabezpieczeń. Pierwszym krokiem w diagnozie powinno być sprawdzenie źródła zasilania oraz bezpieczników – zwłaszcza po burzy, przeciążeniu sieci lub remontach.
Jeśli wszystko jest poprawnie podłączone, należy skontrolować, czy centrala wentylacyjna reaguje na sygnały z panelu sterującego. Czasem pomaga zwykły restart systemu – odłączenie zasilania na kilka minut i ponowne uruchomienie.
Należy też sprawdzić stan przewodów sterujących, szczególnie w przypadku starszych instalacji, gdzie może dojść do poluzowania złącz. Jeśli urządzenie zawiesza się cyklicznie, warto sprawdzić wersję oprogramowania i ewentualnie ją zaktualizować. Niektóre centrale mają wbudowany dziennik błędów, który ułatwia serwisantom identyfikację usterki.
Brak reakcji na zmianę trybów pracy może również oznaczać uszkodzenie czujników temperatury lub wilgotności. W przypadku nowych systemów warto skorzystać z gwarancji i skontaktować się z autoryzowanym serwisem, zamiast próbować samodzielnych napraw. Regularna kontrola działania sterownika pozwala wychwycić problemy, zanim wpłyną one na komfort użytkowników.
Prawidłowo działający system rekuperacji nie powinien hałasować. Jeśli pojawią się jakieś niepokojące hałasy – buczenie, wibracje, szumy lub metaliczne dźwięki – mogą świadczyć o kilku typowych usterkach, które mogą dotyczyć jednak nie tylko rekuperatora, ale także źle zamontowanej (lub zaprojektowanej) instalacji. Problemem mogą być nieprawidłowo zamontowane kanały, które przenoszą drgania lub brak tłumików akustycznych na kanałach głównych.
Jeśli winny jest rekuperator, może to być awaria czujnika ciśnienia. Zużyciu mogły ulec także łożyska wentylatora. Jednak najczęściej występującą przyczyną hałasu dochodzącego z rekuperatora jest zwiększenie prędkości obrotowej wentylatorów. Ta z kolei wynika ze wzrostu oporów tłoczenia powietrza na instalacji. Powodem wzrostu oporów najczęściej zaś bywa zabrudzona żaluzja czerpni lub wyrzutni powietrza.
Mogą to też być brudne filtry w rekuperatorze lub brudny filtr kanałowy. Wtedy elementy te trzeba wyczyścić. Filtry oczywiście wymienić na nowe.
Kiedy czuć, że w domu pogarsza się jakość powietrza, a punkty nawiewne działają wyraźnie słabiej niż wcześniej, problem często leży w zabrudzonych filtrach. Wiele osób zapomina o ich regularnej wymianie, co skutkuje ograniczeniem przepływu powietrza i przeciążeniem wentylatorów. Brudne filtry zwiększają opory przepływu, zmuszając urządzenie do pracy na wyższych obrotach, co może prowadzić do szybszego zużycia podzespołów.
Regularna wymiana co 3–6 miesięcy to podstawa prawidłowego funkcjonowania całego systemu. Jeśli mimo nowych filtrów przepływ jest nadal słaby, konieczna może być kontrola działania całego systemu rekuperacji wraz z rekuperatorem wykonana przez specjalistę. Co roku należy także wykonywać przegląd techniczny systemu rekuperacji.
Kanały mogą być częściowo niedrożne, zabrudzone lub zapchane kurzem, pajęczynami lub nawet ciałami obcymi, które przypadkowo trafiły do instalacji.
W starszych budynkach często spotyka się źle poprowadzone przewody lub niewłaściwe średnice kanałów, co utrudnia przepływ. Czasami problemem są również same punkty nawiewne i wywiewne, tzw. anemostaty, które zostały przestawione lub zabrudzone.
Warto przeprowadzić profesjonalne pomiary wydajności systemu i porównać je z projektem. Jeżeli przepływ powietrza nadal nie spełnia norm, może być konieczna korekta ustawień w centrali. Zbyt mały przepływ obniża jakość powietrza i może doprowadzić do problemów z wilgocią. Im szybciej zdiagnozujemy przyczynę, tym niższe będą koszty naprawy.
Czasami dźwięki są skutkiem nieprawidłowej izolacji akustycznej centrali (słabej jakości centrala) lub skutkiem braku tłumików na kanałach głównych wychodzących i wchodzących do rekuperatora.
Przed kontaktem z serwisem technicznym, warto sprawdzić, skąd dokładnie dochodzą dźwięki. Nawet niewielki hałas może być pierwszym sygnałem poważniejszego zużycia elementów. Długotrwałe ignorowanie problemu skutkuje zazwyczaj większym zakresem napraw i wyższymi kosztami.
Zapach stęchlizny, kurzu, wilgoci lub przypalonego plastiku pojawiający się w nawiewanym powietrzu to znak, że coś jest nie tak. Najczęstszą przyczyną są zabrudzone filtry, które zamiast oczyszczać powietrze, stają się źródłem nieprzyjemnych aromatów. Inną przyczyną mogą być rozwijające się w kanałach grzyby, bakterie lub pleśnie – szczególnie gdy wilgoć nie jest skutecznie odprowadzana.
Problem może nasilać się w okresach dużej wilgotności lub wtedy, gdy nieprawidłowo użytkuje się system. Ważne, by pamiętać, że nawet podczas nieobecności domowników, nie należy wyłączać rekuperatora. W kanałach rekuperacyjnych zawsze powinien być zachowany minimalny przepływ powietrza.
Jedną z metod jest ozonowanie instalacji lub profesjonalne czyszczenie mechaniczne lub chemiczne całego systemu.
Często stosuje się też specjalne środki bakteriobójcze i grzybobójcze w sprayu. Problem zapachów można też częściowo ograniczyć przez montaż filtrów węglowych.
Raz na 10 – 15 lat warto wykonać dokładną inspekcję centrali i kanałów wentylacyjnych, najlepiej z użyciem kamery. Po sprawdzeniu ich czystości i w razie takiej konieczności, kanały można wyczyścić.
Coraz więcej central wentylacyjnych wyposażonych jest w zaawansowane sterowanie i integrację z aplikacjami mobilnymi. Ułatwia to obsługę, ale też generuje nowe typy problemów – komunikaty błędów, brak synchronizacji czy utrata połączenia. Pierwszym krokiem przy pojawieniu się błędu powinno być odczytanie jego kodu i porównanie go z instrukcją obsługi. W wielu przypadkach wystarczy zresetować centralę, by błąd ustąpił – zwłaszcza jeśli był chwilowy.
Jeśli jednak komunikat wraca cyklicznie, może oznaczać rzeczywistą usterkę – np. uszkodzony czujnik, wentylator lub zbyt niskie napięcie. Czasem przyczyną jest niestabilne połączenie Wi-Fi lub nieaktualna wersja oprogramowania. Warto sprawdzić dostępność aktualizacji firmware’u na stronie producenta. Niektóre aplikacje mogą działać niestabilnie na starszych systemach Android/iOS, dlatego warto je aktualizować. Przy pierwszym uruchomieniu systemu należy zadbać o poprawną konfigurację trybów pracy – np. nocnego, intensywnego, wakacyjnego. Użytkownicy często nieświadomie zmieniają ustawienia, co skutkuje nietypową pracą urządzenia.
Jeśli w domu występują problemy z nadmierną wilgotnością, mimo sprawnego działania rekuperacji, warto przyjrzeć się działaniu części wywiewnej systemu. Zbyt niska wydajność wywiewu z łazienek i kuchni może prowadzić do gromadzenia się pary wodnej. Objawy to parujące szyby, mokre ściany i zapach stęchlizny.
Przyczyną może być zabrudzony filtr wywiewny, niedrożność kanału lub błędna kalibracja przepływu. Problemem może być też niewłaściwa konfiguracja trybów pracy urządzenia – np. zbyt niski bieg wentylatora w porze nocnej.
Wilgoć wewnątrz budynku może wynikać również z innych źródeł – np. prania suszonego w domu lub niedrożnych odpływów skroplin z centrali. Warto też sprawdzić, czy anemostaty nie zostały przypadkowo przymknięte. Pomiar wilgotności w różnych pomieszczeniach pomoże ustalić, czy problem jest lokalny, czy ogólny.
W razie potrzeby warto skonsultować się z firmą, która sprawdzi poprawność działania całego systemu rekuperacji wraz z pomiarem wydajności w każdym pomieszczeniu za pomocą specjalistycznego narzędzia zwanego anemometrem. Prawidłowo działający system rekuperacji dba nie tylko o czystość powietrza, ale także o poziom wilgotności.
Jeśli panel zawiesza się lub ekran jest nieczytelny – warto odłączyć zasilanie na 2–3 minuty i sprawdzić ponownie. W razie wątpliwości kontakt z serwisem technicznym lub instalatorem może zaoszczędzić wiele czasu. Pamiętaj, że niektóre błędy systemowe są zapisane w historii centrali i można je odczytać podczas przeglądu diagnostycznego, który w lepszych centralach, można wykonać zdalnie.
Nierównowaga pomiędzy strumieniami powietrza może prowadzić do nieefektywnego działania systemu i wzrostu zużycia energii. Dla sprawdzenia bilansu warto wykonać pomiary przepływu powietrza w nawiewach i wywiewach za pomocą specjalnego urządzenia zwanego anemometrem. W przypadku rozbieżności przeprowadza się kalibrację ilości powietrza na każdym anemostacie.
Problem może nasilać się w okresach dużej wilgotności lub wtedy, gdy nieprawidłowo użytkuje się system. Ważne, by pamiętać, że nawet podczas nieobecności domowników, nie należy wyłączać rekuperatora. W kanałach rekuperacyjnych zawsze powinien być zachowany minimalny przepływ powietrza.
Raz na 10 – 15 lat warto wykonać dokładną inspekcję centrali i kanałów wentylacyjnych, najlepiej z użyciem kamery. Po sprawdzeniu ich czystości i w razie takiej konieczności, kanały można wyczyścić.
To procedura, którą wykonuje się specjalistycznym sprzętem pomiarowym. W nowych domach najlepiej przeprowadzić ją tuż po uruchomieniu systemu, a następnie co kilka lat. W starszych instalacjach konieczna może być wymiana uszczelek lub przepustnic. Dobrze wyważony system to nie tylko komfort cieplny, ale także skuteczne usuwanie zanieczyszczeń i wilgoci.
Każdy system rekuperacji wyposażony w rekuperatorom ze zwykłym wymiennikiem, generuje skropliny – zwłaszcza zimą, gdy ciepłe powietrze z wnętrza spotyka się z zimnym powietrzem z zewnątrz. Jeśli odpływ skroplin jest zapchany lub źle podłączony, może dojść do zalewania centrali wentylacyjnej lub zawilgocenia obudowy. Objawem są kałuże w pomieszczeniu, wilgotne plamy wokół urządzenia lub wycieki na podłogę. Problem ten często pojawia się po kilku latach pracy, gdy syfon się zatyka lub wąż odpływowy ulega uszkodzeniu.
Ważne jest, by odpływ skroplin był zawsze grawitacyjny (pochylony w dół) i zakończony syfonem z zabezpieczeniem przeciw zapachom. Należy regularnie sprawdzać drożność przewodu odpływowego – wystarczy przepłukać go ciepłą wodą raz na kilka miesięcy. W systemach montowanych w zimniejszych, słabiej zaizolowanych i nieogrzewanych pomieszczeniach (np. na poddaszu) warto zastosować przewody z izolacją termiczną. Skropliny nie powinny pozostawać wewnątrz wymiennika – to grozi jego zamarznięciem i uszkodzeniem. Każdy producent zaleca kontrolę syfonu podczas przeglądu technicznego. Problemy z odprowadzaniem wody to najczęstsza przyczyna awarii rekuperatorów w zimie. Zapobiegając im, przedłużysz żywotność całego systemu.
Zachowanie równowagi przepływów, czystości kanałów i sprawności czujników przekłada się bezpośrednio na zdrowie mieszkańców i ekonomikę budynku. Dobrze działająca wentylacja rekuperacyjna to nie tylko świeże powietrze – to także niższe rachunki i komfort każdego dnia. Rekuperacja to system wspomagany przez inteligentne urządzenie – rekuperator. Warto nie ignorować sygnałów ostrzegawczych i przyjrzeć się przyczynom ich powstawania, by je zrozumieć.
Rekuperatory.pl. Działamy w całej Polsce. Tutaj możesz wypełnić formularz o indywidualną konsultację i wycenę.